سندروم تخمدان پلی کیستیک و یا تنبلی تخمدان ، نوعی بیماری است که سبب اختلال در غدد درون ریز شده و مشکلات بسیاری را ایجاد می نماید. یکی از رایج ترین مشکلات این عارضه در خانم ها ، ناباروری می باشد. سندروم تخمدان پلی کیستیک ، اختلالی هورمونی است و در زنان 15 تا 44 سال مشاهده می شود. در شرایط معمول به صورت ماهانه تخمک گذاری خانم ها انجام می شود به صورتی که یک فولیکول در تخمدان شروع به رشد می کند سپس با تولید هورمون ، از داخل فولیکول ، تخمک آزاد خواهد شد. بانوانی که به این عارضه دچار هستند ، به جای تولید یک فولیکول بزرگ ، چندین فولیکول کوچک تولید می شود که تعادل هورمونی را بهم می ریزد و در نهایت پروسه تخمک گذاری از روند طبیعی ماهانه خارج می کند و این همان دلیل مشکل ناباروری افراد است. در ادامه این مقاله از دکتر آزاده راه ، فوق تخصص زنان و زایمان در گرگان ، به بررسی این مشکل و راه های درمان آن خواهیم پرداخت.

علائم تنبلی تخمدان چه می باشد ؟

ممکن است افرادی که به این اختلال دچار می شوند تا ماه ها هیچ علائمی نداشته باشند. اما در حالت کلی عوارض و علائم تنبلی تخمدان شامل موارد زیر است :

• لکه بینی بین دو عادت ماهیانه
• لکه بینی قبل از عادت ماهیانه
• زود و یا دیر شدن عادت ماهیانه
• افزایش وزن
• ریزش مو
• رشد موهای زائد
• افسردگی بدون دلیل
• خونریزی های نامرتب
• قطع شدن یکباره عادت ماهیانه
• بروز آکنه و جوش

علائم سندروم تخمدان  پلی کیستیک در مراحل پیشرفته :

• بروز دیابت
• ناباروری
• سرطان سینه
• سرطان رحم
• دیابت بارداری
• بیماری های قلبی و عروقی

علت تنبلی تخمدان

عوامل متعددی ممکن است موجب تنبلی تخمدان در افراد شود. به صورت کلی می تون علت ابتلا به این اختلال را در موارد زیر دسته بندی کرد که عبارت هستند از :

• داشتن اضطراب و استرس
• عوامل ژنتیکی
• افزایش وزن و چاقی که موجب افزایش هورمون های مردانه و استروژن می شود.
• وجود تومور مغزی
• بیماری های مرتبط با تیروئید
• مشکلات ناشی از دیابت و هورمون انسولین
• اشکالاتی در غده فوق کلیه
• بیماری های عفونی و میکروبی در ناحیه رحم و لگن

درمان قطعی تنبلی تخمدان

متاسفانه تا کنون هیچ درمان قطعی برای سندروم تخمدان پلی کیستیک ارائه نشده است.  اما راهکارهای متفاوتی توسط بهترین متخصصین برای کنترل و بهبود علائم بیماری معرفی شده است که با توجه به وضعیت بیمار می توان بهترین گزینه درمان تنبلی تخمدان در گرگان را انتخاب نمود. در صورتی که ساکن شهر گرگان هستید ، می توانید بری برطرف کردن این اختلال به بهترین متخصص زنان و زایمان گرگان مراجعه کرده و با پزشک مشورت نمایید.

تشخیص تنبلی تخمدان

تشخیص pco در بانوان آسان نیست. معمولا برای تشخیص ، متخصص زنان و زایمان آزمایش هایی را تجویز می کند و بعد از بررسی آن می توان فرآیند درمانی را شروع نمود. نکته اصلی در درمان بیماری تنبلی تخمدان ، اصلاح سبک زندگی می باشد. باید حتما این افراد در رژیم غذایی روزانه خود نکاتی را رعایت کنند. در ادامه به مهم ترین مواردی که در رژیم غذایی خود باید به آن توجه داشته باشید ، اشاره شده است :

• لبنیات را در رژیم غذایی باید کاهش دهید.
• شکر را حذف نمایید.
• مصرف آدرس سفید را کم کنید.
• به میزان کافی آب بنوشید.
• به صورت منظم ورزش نمایید.
• مکمل ها را به صورت اصولی و تحت نظر پزشک مصرف نمایید.
• تلاش کنید با راهکارهایی استرس خود را در طول روز کاهش دهید.
• فعالیت هایی مثل شنا کردن ، پیاده روی و یا رقصیدن می تواند برای شما مفید باشد.
• از مواد غذایی التهاب زا و شرایط التهاب زا مانند مصرف سیگار و دخانیات و در تماس با سموم آلوده باید دوری کنید.

در افراد مبتلا به تنبلی تخمدان ، چه تغییرات هورمونی وجود دارد ؟

• افزایش هورمون های التهابی
• افزایش هورمون های آندروژنی
• افزایش مقاومت بدن به انسولین

نکات مهم در رابطه با افراد مبتلا به پلی کیستیک

در رابطه با افرادی که به تنبلی تخمدان دچار هستند ، نکات مهمی وجود دارد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم :

افراد مبتلا به این اختلال باید چه مواد غذایی بیشتر مصرف کنند ؟

• روغن های مفید مثل روغن ماهی ، روغن زیتون ، کره بادام زمینی و روغن آووکادو
• پروتئین های سالم مثل ماهی سفید ، بوقلمون ، مرغ ، گوشت بره
• کربوهیدرات های مفید نظیر برنج قهوه ای ، سیب زمینی شیرین پخته ، نخود ، آرد کامل و سبوس دار ، ذرت خام و پخته ، آرد نخودچی
• مصرف غذاهای ضد التهابی نظیر دانه چیا ، لوبیا قرمز ، توت فرنگی ، ماهی سالمون ، گوجه فرنگی ، بادام ، ماهی تن ، حبوبات و اسفناج

افراد مبتلا به تنبلی تخمدان چه مواد غذایی را باید کمتر استفاده کنند :

• نوشیدنی های شیرین مثل آبمیوه های صنعتی ، نوشابه های انرژی زا و نوشابه های گازدار
• چربی های التهاب زا مثل روغن سویا ، سس مایونز
• مواد غذایی فرآوری شده مثل غذاهای آماده ، سوسیس و کالباس ، بیکن ، غذاهای سرخ شده
• شیرینی و شکر
• مواد غذایی حاوی گلوتن مثل ماکارونی ، آرد سفید ، غلات صبحانه ، برنج هندی ، پیراشکی ، لبنیات ، چیپس

چند توصیه مهم به افراد مبتلا به pco

• هر دو الی سه ساعت یکبار توصیه می شود چیزی میل نمایید.
• نباید هیچ وعده غذایی را حذف کنید.
• مصرف زردچوبه را در مواد غذایی خود افزایش دهید.
• در طول روز لازم است 20 گرم پروتئین مصرف نمایید.
• رژیم غذایی افرادی که تنبلی تخمدان دارند باید شامل 25 درصد چربی ، 50 درصد پروتئین و 25 درصد کربوهیدرات باشد.
• صبحانه وعده غذایی مهمی است ؛ نباید آن را حذف نمایید.
•  مصرف تخم مرغ برای صبحانه مفید است.
• لازم است مصرف میوه ، سبزیجات و پروتئین را افزایش دهید.

کمبود چه ویتامین هایی موجب ابتلا به سندروم سندروم تخمدان پلی کیستیک می شود ؟

فولیک اسید ، ویتامین D ، زینک ، منیزیم

مکمل های مفید برای افراد مبتلا به تنبلی تخمدان کدام است ؟

• زینک تا 15 الی 30 میلی گرم : کمک به بهبود جوش صورت و آکنه ، بهبود تخمک گذاری ، کاهش ریزش مو ، بهبود هیرسوتیسم ، کاهش التهاب ، بهبود قند خون ، کاهش آندروژن
• منیزیوم تا 300 میلی گرم : کمک به کاهش التهاب ، کاهش استرس ، بهبود خلق و خو و کاهش مقاومت به انسولین
• اینوزیتون 2 تا 4 گرم : کمک به کاهش استرس و اضطراب در زنان ، کاهش التهاب ، کاهش اندروژن ، بهبود واضح تخمک گذاری

اصول ورزش کردن در pco

نکته ای که افراد مبتلا به تنبلی تخمدان باید به آن توجه داشته باشند این است که باید ورزش کردن به صورت مداوم را در برنامه زندگی خود جای دهند حتی به  صورت قدم زدن و پیاده روی کوتاه مدت. از بهترین ورزش ها می توان به حرکات کششی و مقاومی با کش ، وزنه و دستگاه ها اشاره کرد. از جمله حرکات ورزشی مفید شامل موارد زیر است و تا 150 ساعت در هفته به صورت متوسط توصیه می شود:

• قدم زدن 2 تا 4 بار در هفته می تواند موجب کاهش استرس و التهاب شود.
• ورزش های هوازی یک تا 2 جلسه در هفته می تواند به بهبود عملکرد قلبی و عروقی ، بهبود سطح انسولین و تناسب اندام کمک کند.
• قدم زدن و یوگا بسیار مفید می باشد.
• ورزش های مقاومتی و کششی 2 تا 4 جلسه در هفته برای کمک به ساخته شدن توده های عضلانی ، بهبود سطح انسولین خون و افزایش متابولیسم بدن توصیه می شود.

توضیحات دکتر آزاده راه ، بهترین فوق تخصص زنان و زایمان گرگان در رابطه با تاثیر ورزش در PCO

عوارض تنبلی تخمدان :

در صورت ابتلا به pco باید حتما زیر نظر یک متخصص زنان و زایمان خوب باشد تا درمان شما انجام شود. دقت داشته باشید که اگر هیچ درمانی برای تنبلی تخمدان ها صورت نگیرد ، با مشکلات زیادی مواجه خواهید شد. یکی از مهم ترین و اصلی ترین مشکلات این اختلال ، ناباروری می باشد. اختلالات روحی و روانی ، مشکلات تنفسی در خواب از دیگر عوارض سندروم تخمدان پلی کیستیک می باشد.

اثرات منفی استرس بر تخمدان پلی کیستیک

افزایش میزان دی هیدروآندروستون ، کورتیزول ، آدرنالین خون موجب می شود تا ترکیب این هورمون ها در انسولین خون اثر گذاشته و سبب افزایش مقاومت بدن به انسولین شود که خود عاملی بر تشدید pco است. زمانی که بر اثر استرس مداوم و مزمن ، کورتیزول خون بالا می رود ، سلول های بدن نسبت به انسولین مقاومت پیدا می کنند و در نهایت تنبلی تخمدان شدت پیدا می کند. به همین دلیل است که در این افراد  مهار و کنترل کردن استرس نقش کلیدی و اساسی دارد.

چرا تنبلی تخمدان باعث ریزش مو می شود ؟

افزایش هورمون های مردانه یعنی آندروژن در بدن را می توان از اصلی ترین علت ریزش مو ناشی از تنبلی تخمدان دانست. آندروژن های اضافی در بدن موجب نازک شدن و ریزش موها می شوند. سطح پایینی از هورمون های مردانه به صورت طبیعی در تخمدان ها ، سلول های چربی و غدد کلیوی زنان تولید می شود. این هورمون ها در تحریک و رشد موهای زیر بغل و ناحیه تناسلی نقش دارند. همچنین این هورمون ها در دفعات و شدت عادت ماهیانه تاثیرگذار می باشند. سطح آندروژن در بدن زنان بسیار کم است اما زمانی که فرد به pco مبتلا می شود ، مقدار زیادی کیست تولید شده که در نتیجه آن فولیکول های مو مسدود می شود و در نهایت آلوپسی آندروژنیک بروز پیدا می کند.

آیا تنبلی تخمدان در دختران مجرد نیز وجود دارد؟

تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCO) ممکن است در دختربچه‌ ها و نوجوانان نیز وجود داشته باشد ، هرچند این بیماری بیشتر در سنین باروری و پس از بلوغ تشخیص داده می ‌شود. علائم این عارضه در دختربچه ‌ها معمولاً کمتر بروز می ‌کند و ممکن است به صورت اختلالات قاعدگی ، رشد موهای زائد یا افزایش وزن مشاهده شود. مشکلات هورمونی می ‌توانند به آکنه و چرب شدن پوست نیز منجر شوند.

رشد موهای زائد در دختران می‌ تواند ناشی از تغییرات هورمونی دوران بلوغ باشد و همیشه به معنای ابتلا به PCO نیست. با این حال ، اگر این مشکل همراه با اختلالات قاعدگی ، افزایش وزن ، آکنه یا کاهش رشد مو در سر باشد ، ممکن است نشانه ‌ای از سندرم تخمدان پلی کیستیک باشد. در این صورت ، مشاوره با پزشک متخصص به جهت تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است.

آیا تنبلی تخمدان همراه با درد است؟

تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCO) معمولاً خود به خود باعث درد نمی ‌شود. با این حال ، برخی از علائم این بیماری می‌ تواند با درد یا ناراحتی همراه باشند. به عنوان مثال :

دردهای شکمی یا لگنی : در برخی از خانم‌ ها ، وجود کیست‌ تخمدان‌ ها می‌ تواند باعث ایجاد درد یا ناراحتی در ناحیه شکم یا لگن شود. این درد معمولاً به‌ صورت دوره ‌ای و در زمان تخمک ‌گذاری یا پیش از قاعدگی ممکن است احساس شود.

دردهای قاعدگی : در صورتی که قاعدگی‌ های نامنظم و غیرطبیعی وجود داشته باشد ، ممکن است دردهای قاعدگی شدیدتر از حد معمول تجربه شوند.

مشکلات گوارشی : برخی از خانم‌ ها با مشکلات گوارشی مانند نفخ یا دل ‌درد مواجه می‌ شوند که ممکن است به ‌طور غیرمستقیم به تنبلی تخمدان مرتبط باشد.

نکته : با این حال ، در بسیاری از موارد ، PCO  بدون درد شدید یا علامت ‌های جسمی دیگر هم وجود دارد. اگر درد یا علائم ناراحت‌ کننده ‌ای در ناحیه شکم یا لگن دارید ، بهترین کار مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق و بررسی وضعیت است.

درمان بیماری تنبلی تخمدان

در واقع باید گفت که تاکنون درمانی قطعی در این خصوص عارضه وجود ندارد ، اما نباید نگران بود زیرا دکتر زنان متبحر می تواند روند رشد بیماری را کنترل کند. اگر خانمی قصد بارداری دارد و با عوارض تنبلی تخمدان همچون دیابت و یا بیماری های دیگر مواجه هستید ، چندین گزینه درمانی برای آن ها توصیه می شود که شامل :

قرص های جلوگیری از بارداری که می توانند به تنظیم هورمون ها و در نتیجه قاعدگی کمک شایانی کند.

داروهای دیابت : در صورت لزوم این داروها به مدیریت دیابت کمک بسزایی می کند.

داروهای باروری : در صورت تمایل به بارداری ، این داروها که طبق تجویز پزشک پیشنهاد می شود ، بسیار اهمیت دارد.

درمان های باروری : این موارد شامل لقاح آزمایشگاهی و یا لقاح از طریق ، آی وی اف می باشد.

به دلیل مواجه با تنبلی تخمدان ، فرد با رشد بیش از حد موهای زائد ، همچون موهای زائد مردانه روبرو می شود که با داروهایی که متخصص تجویز می کند کاهش می یابند اما نباید خانم هایی که قصد بارداری دارند ، آن را مصرف کنند. به عنوان مثال مصرف داروی اسپیرونولاکتون ، خطر نقص مادرزادی را طی دوران بارداری ایجاد می کند.گزینه های دیگر برای جلوگیری از رشد موی زائد وجود دارد که شامل : درمان های هورمونی ، استفاده از ویتامین ها ، لیزر موهای زائد و غیره می باشند.

گزینه های جراحی بیماری تنبلی تخمدان عبارتند از :

حفاری تخمدان : ایجاد سوراخ های ریزی در کوتر که می تواند موجب کاهش سطح آندروژن های تولیدی شود.

آسپیراسیون کیست : خروج مایعات از کیست ها